‘Vergessen ist ein Aktivum.’ Dat zinnetje meende ik me te herinneren uit Freuds boek Zur Psychopathologie des Alltagslebens toen ik de scans uit 1975 bewerkte voor het web. Wikipedia: “Freud führt in seiner Studie seine Theorie aus, wonach ein Großteil alltäglicher Fehlleistungen, wie das Versprechen, Vergessen [… ] Ausdruck unbewusster Absichten ist. Es handelt sich also nur auf den ersten Blick um zufällige oder sinnlose Fehlleistungen bzw. Versehen, tatsächlich aber um sinnvolle Mechanismen des Unbewussten.” Ook geciteerd op pagina 606 onder het lemma Vergessen in Philosophisches Wörterbuch, Alfred Kröner Verlag, Stuttgart 1951, dat nog altijd uitgegeven wordt.
Enfin, het woordje ‘verdriet’ op de volgende tekening uit 1975 bracht herinneringen terug, die ik kennelijk zo goed verdrongen had, dat het me moeite kostte om een nare periode van toen weer voor de geest te krijgen. Toeval of niet: net in die tijd las ik het werkje van Freud.
Met het risico van Hineininterpretieren noem ik de volgende prent een bevestiging van de zwartgallige gedachten uit die tijd en de hoopvolle blik op een lieflijker, paradijselijke toekomst.
En dat ik het spuugzat was:
Maar wat is dan de diepere zin van deze:
Zijn het de koorts brengende vogels van Stymphalus? Stormdemonen in vogelgedaante? De grimmige figuur rechts lijkt dat te bevestigen. Of is het verlangen uitgebeeld om los te komen van de aarde en naar de hemel te kunnen vliegen: weg uit het nare hier en nu?