‘Eén gek kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden.’ Het standaard antwoord, als ik vroeger thuis niet tevreden was met de dooddoeners, die elke moeilijke situatie moesten bezweren en vooral de dekselse potjes met grote oren wel tot zwijgen zouden brengen. Ik prijs me gelukkig, dat ik door een aangeboren wrevel tegen aanpassing niet ook een mokkend slachtoffer ben geworden van deze pedagogische politiek en dat ik leergierig ben gebleven. Een dag niks geleerd is een dag niet geleefd. Dus lezer, die het tot hier heeft volgehouden, vandaag de vraag:
Is het verdedigbaar om aan het toeval scheppingskracht toe te kennen?
Hoe kom ik bij deze vraag?
Bij het uitmesten van een kast vol ooit als waardevol beschouwde artikelen en notitieblocs vond ik enkele ‘droedels’, kleine tekeningen, die welhaast gedachteloos op papier gekrabbeld worden en normaliter in de shredder of papierbak verdwijnen. Blijkbaar vond ik ze eens interessant genoeg om ze te bewaren. Bij het inscannen bedacht ik, dat je er een verhaal in kon zien (of leggen). Zo ontstond de afgebeelde strip.
Aan wat anders dan puur toeval kunnen we toeschrijven, dat deze zes krabbels samen in een mapje ondergedoken zaten tot ik ze er gisteren uithaalde? Waarom zag ik er na al die jaren plots een lopend verhaal in? En wel dit:
1. De veelbelovende jonge dichter Exotoon Pangloti is hoogst verbaasd over de vele lof die hem onverwacht toegezwaaid wordt. Trots koopt hij meteen een Rolex.
2. Onder deadline-druk broedt hij voor zijn nieuwe bundel op een regel, die moet rijmen op film en komt niet verder dan
‘Ik wil ’m stipt
in mijn filmscript’
Wat hem doet walgen van zijn eigen vondst, maar iets beters komt er maar niet door via de lokale radio of Erato.
3. Het toch nog voltooide poëem wordt na publicatie uiterst kritisch beoordeeld door de gezaghebbende recensent J. Dat is fnuikend voor elke ambitieuze, nog jonge kunstenaar.
4. De uitgever van Exoton Pangloti slaat dan ook steil achterover van de giftige kritiek en zint op juridische stappen wegens iets.
5. De woede van Exotoon in beeld.
6. Wat er naar zijn mening moet gebeuren met critici zonder benul van de criteria, die poëzie verheffen tot buitengewoon.
Een vraag overdenken wil nog wel eens de eraan ten grondslag liggende denkfout doen ontdekken. Wanneer ik het Toeval een eigenschap als scheppingskracht toedicht, is dat weliswaar een mooie metafoor, maar tevens een vorm van antropomorfisme. Zoals aan zogenaamd dode materie geen menselijke eigenschappen toekomen, zo ook niet aan abstracte begrippen. Zo, dat is dan ook weer aan gruzelementen gedacht. Als dit zo doorgaat, houden we niks over.